ONGLalenok
Ba Ema Hotu (LABEH ) husu ba Estadu no Governu Timor Leste atu halo lalais
relasaun internasional ho nasaun sira ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU
kontra korupsaun . Atu nune’e bele rekolhe asset nasaun nian ne’ebé lideransa
ba tau iha nasaun sira seluk, bele hatete katak hetan husi rezultadu korupsaun,
para nasaun sira bele ajuda téknikamente ba Timor Leste rekolhe asset sira
ne’ebé hetan husi dalan korupsaun.
LABEH hare katak luta hasoru korupsaun iha Timor Leste labele sai hanesan slogan deit. Maibé tenki metin ho komitmentu ida ne’ebé naton, konkretu no bo’ot para bele rekolhe fila fali asset Estadu nian ne’ebé deskonfia lideransa balu tau iha rai liur.
Tanba ne’e importante tebes ba lideransa sira hotu agora dadaun no iha futuru mai tenki deklara ida-idak nia asset, tenki deklara ida-idak nia riku soi antes sira ukun.
Direutur LABEH Chiristopher Henry Sambon hatete, importante tebes Sosiedade Sivil , povu tomak bele halo prosesu atu hatene sira nia riku soi ne’e mak ida ne’ebé, no ida ne’ebé deskonfia hetan husi dalan korupsaun. Tanba esperiensia nasaun Egipto nian hatudu ona mai ita katak prezidente egipto naok duni povu nia osan $ 72 billoens, ne’e esperiensia bo’ot ba mundu tomak.
LABEH nudar ONG anti korupsaun kontente teb-tebes tanba UNCAC ne’ebé asina tiha ona iha 2003, obriga nasaun sira iha mundu atu bele hakribi korupsaun no halo julgamentu krimial hasoru ema se deit mak halo korupsaun.
Nudar ONG anti korupsaun orgulhu tebes tanba nasaun Thailandia no nasaun Iceland ratifika tiha ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun. Lori mos nasaun sira ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun to’o ona nasaun 150 inklui mos Timor Leste.
Nasaun Thailandia tinan kotuk mak sai uma nain ba konferensia internasional anti korupsaun nian iha bangkok. Antes ne’e seidauk ratifika konvensaun ONU, maibé wainhira sira sai uma nain ba konferensia internasional ida ne’e sira mos hetan oportunidade diak katak luta hasoru korupsaun buat ida ne’ebé la bele hases an.Ohin loron sira ratifika tiha ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun.
Nasaun seluk ne’ebé ratifika konvensaun ONU nian kontra korupsaun mak hanesan nasaun Iceland, ne’ebé durante ne’e mos seidauk ratifika konvensaun refere maibé iha inisiu tinan 2011 nasaun rua ne’e ratifika dadaun ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun. Hatudu ba mundu katak luta hasoru korupsaun laos iha Timor Leste deit maibé sai preukupasaun mundu internasional katak nasaun hot-hotu hakarak hakribi korupsaun.
Ne’e sai hanesan barometer ida ba Timor Leste tanba iha Nasaun Egipto ne’ebé ninia governu foin lalais monu tanba hahalok investment ka liu husi dalan korupsaun. Naok povu Egipto nia osan besik $72 billoens ne’ebé ohin loron sai hanesan problema bo’ot ba nasaun sira seluk. Mundu tomak ejize ba nasaun Egipto no nasaun sira seluk ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU nian atu halo konfiskasaun ba asset prezidente nian iha nansaun sira seluk ne’ebé nia tau orsamentu povu Egipto nian.
Tanba ne’e LABEH hamutuk ho Transparensia Internasional husu ba lideransa Timor Leste atu halo lalais kolaborasaun internasional liu-liu ba nasaun sira ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU kontra korupsaun hanesan iha Azia nasaun thailandia. Se karik iha aset nasaun nian mak ema naok tau iha nasaun sira seluk bele rekolhe fial fali. Konvensaun ONU nian mak sai hanesan barometer ida hodi ajuda nasaun ida-idak ne’ebé halo korupsaun
Em prinsipiu LABEH kongratula nasaun Thailandi no iceland tanba sira konsege duni ratifika konvensaun ONU nian kontra korupsaun.
LABEH hare katak luta hasoru korupsaun iha Timor Leste labele sai hanesan slogan deit. Maibé tenki metin ho komitmentu ida ne’ebé naton, konkretu no bo’ot para bele rekolhe fila fali asset Estadu nian ne’ebé deskonfia lideransa balu tau iha rai liur.
Tanba ne’e importante tebes ba lideransa sira hotu agora dadaun no iha futuru mai tenki deklara ida-idak nia asset, tenki deklara ida-idak nia riku soi antes sira ukun.
Direutur LABEH Chiristopher Henry Sambon hatete, importante tebes Sosiedade Sivil , povu tomak bele halo prosesu atu hatene sira nia riku soi ne’e mak ida ne’ebé, no ida ne’ebé deskonfia hetan husi dalan korupsaun. Tanba esperiensia nasaun Egipto nian hatudu ona mai ita katak prezidente egipto naok duni povu nia osan $ 72 billoens, ne’e esperiensia bo’ot ba mundu tomak.
LABEH nudar ONG anti korupsaun kontente teb-tebes tanba UNCAC ne’ebé asina tiha ona iha 2003, obriga nasaun sira iha mundu atu bele hakribi korupsaun no halo julgamentu krimial hasoru ema se deit mak halo korupsaun.
Nudar ONG anti korupsaun orgulhu tebes tanba nasaun Thailandia no nasaun Iceland ratifika tiha ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun. Lori mos nasaun sira ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun to’o ona nasaun 150 inklui mos Timor Leste.
Nasaun Thailandia tinan kotuk mak sai uma nain ba konferensia internasional anti korupsaun nian iha bangkok. Antes ne’e seidauk ratifika konvensaun ONU, maibé wainhira sira sai uma nain ba konferensia internasional ida ne’e sira mos hetan oportunidade diak katak luta hasoru korupsaun buat ida ne’ebé la bele hases an.Ohin loron sira ratifika tiha ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun.
Nasaun seluk ne’ebé ratifika konvensaun ONU nian kontra korupsaun mak hanesan nasaun Iceland, ne’ebé durante ne’e mos seidauk ratifika konvensaun refere maibé iha inisiu tinan 2011 nasaun rua ne’e ratifika dadaun ona konvensaun ONU nian kontra korupsaun. Hatudu ba mundu katak luta hasoru korupsaun laos iha Timor Leste deit maibé sai preukupasaun mundu internasional katak nasaun hot-hotu hakarak hakribi korupsaun.
Ne’e sai hanesan barometer ida ba Timor Leste tanba iha Nasaun Egipto ne’ebé ninia governu foin lalais monu tanba hahalok investment ka liu husi dalan korupsaun. Naok povu Egipto nia osan besik $72 billoens ne’ebé ohin loron sai hanesan problema bo’ot ba nasaun sira seluk. Mundu tomak ejize ba nasaun Egipto no nasaun sira seluk ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU nian atu halo konfiskasaun ba asset prezidente nian iha nansaun sira seluk ne’ebé nia tau orsamentu povu Egipto nian.
Tanba ne’e LABEH hamutuk ho Transparensia Internasional husu ba lideransa Timor Leste atu halo lalais kolaborasaun internasional liu-liu ba nasaun sira ne’ebé ratifika tiha ona konvensaun ONU kontra korupsaun hanesan iha Azia nasaun thailandia. Se karik iha aset nasaun nian mak ema naok tau iha nasaun sira seluk bele rekolhe fial fali. Konvensaun ONU nian mak sai hanesan barometer ida hodi ajuda nasaun ida-idak ne’ebé halo korupsaun
Em prinsipiu LABEH kongratula nasaun Thailandi no iceland tanba sira konsege duni ratifika konvensaun ONU nian kontra korupsaun.
Ministru
Estrangeru Protugal Hasoru Malu ho Xanana iha Palacio
Dili-Ministru Estrangeru Portugal Luis Armandino
hafoin partisipa iha Selebrasaun loron independensia Timor Leste Ba dala (9)
iha Palacio Governu. Hafoin remata selebrasaun loron restaurasaun independensia
ne’e, Ministru Estrangeru Portugal kontinua hasoru Malu ho Primeiru
Ministru Timor Leste Kay Rala Xanana Gusmao iha Palacio do Govenru atu hametin
relasaun Bilateral entre Portugal ho Timor Leste.
Tuir Primeiru Ministru Timor Leste Kay Rala
Xanana Gusmao iha nia inkontru ne’e hateten ba jornalisata sira katak Ministru
Estrangeru Portugal Partisipa mos iha Selebrasaun loron Independensia Timor
Leste ba dala (9) kontinua koalia mos relasaun Bilateral entre Portugal
ho Timor Leste.
“Ministru Estrangeru Portugal Mai Timor Leste atu
partisipa ita nia loron independensia Timor Leste nia ba dala (9) no atu halo
relasaun bilateral entre Nasaun Portugal ho Timor Leste no atu hare liu situasaun
iha rai laran”dehan Xanana iha Palacio do Governu hafoin remata selebrasaun
loron independensia Timor Leste Sexta (20/05)
Nia mos informa tan katak ita mos presisa sira
nia tulun atu bele mai tulun ita no bele hare saida mak durante ne’e ita halo
iha rai ida ne’e no progresu saida mak agora dadaun lao iha rai ida ne’e.
Iha parte seluk hanesan Primeiru Ministru
Portugal hafoin remata enkontru ho Primeiru Ministru Timor Leste maibe tenta
atu konfirmasaun maibe la iha tempu tamba sei kontinua halo enkontru ho
Ministru Estrangeru Timor Leste.
Diretur Banku Mundial Louva Prosesu Transparansia iha Timor-Leste
Diretur Banku Mundial, Sri Mulyani
Indrawati hato’o parabens ba Governu Timor-Leste atu kontinua hala’o prosesu
transparansia no akuntabilidade nomos responsabilidade jestaun ho diak ba
rekursu naturais. Timor-Leste iha garantido ho Inisiativa Transparência
Indústrias Extractivas (EITI), ne’ebé obriga governo atu divulga
receitas ne’ebé iha hosi mina rai no gas. “Ne’e importante inisiativa
Timor-Leste nian iha oportunidade atu jere ninia receitas petróleo ne’ebé
precioso ka folin tebe ba futuru no prosperidade ka moris diak povo nian, nomos
ne’e hanesan marca ba progresso Timor-Leste nian konsege admitido
ona iha EITI”, katak Sri Mulyani kinta ne’e (25/08) iha Centru Convensaun Dili.
Iha 2010, Timor-Leste sai nasaun terceiro iha fo statutu conformidade hasoru
EITI no ne’e primeira iha regiaun Ázia-Pasífiku, Sri Mulyani hanesan
conquista notável ida hatudu ba Timor-Leste katak Timor Leste sai líder
global no ezemplu ba nasaun dezenvovlimentu seluk. “Timor-Leste,nasaun ida
ne’ebé forsa ba konstrusaun no resiliência ekonomika ne’ebé hatudu ona katak
sei manan iha tempu badak. Iha ne’e hanesan mos iha fatin seluk padraun ITIE
bele mos hanesan trampolim (Batu Loncatan) iha prosesu konstrusaun nia laran ba
kresimentu sustentavel ne’ebé inkulsiva tebes ,kresimentu ne’e oferese
oportunidade no prosperidade ba populasaun tomak”.EITI hanesan fatin hodi ajuda no garantia ba receita rekursu natural nian hodi jere ho forma sustentavel atu benefisia povu tomak no ba jerasaun ne’ebé sei mai. Inisiativa ne’e hanesan padraun global ne’ebé dezenvolve no apoiu jestaun ne’ebé transparante no akuntabilidade hosi receitas petrolifero nomos hala’o verifikasaun ba projetus governu nian hosi mina no gas.
Sri Mulyani informa Timor Leste tenke fó importansia ba jestaun ne’ebé transparante no akuntabilidade ba financeiru publiku hodi bele garantia estabilidade no seguransa ba ema ne’ebé moris iha nasaun ne’ebé riku mina no gas. Mulyani hateten Banku Mundal apoiu Timor Lesta sai membru EITI liu hosi suvensuan US $ 230.000 hosi Trust Fund Multi Donor. Nia hatutan Banku Mundial kontinua suporta Timor-Leste atu jere receitas petrolifero ho forma transparante no sabedoria (bijaksana), atu nune’e receitas ne’e bele uza hodi suporta kresimentu inklusivu atu kria opurtunidade ba rai seluk.(TE)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar